Eén op de vijf Belgen sukkelt met langdurige rugpijn. In amper 15% van die grote groep mensen met langdurige rugpijn is er een specifieke, lichamelijke afwijking – een breuk, een tumor, een hernia, een infectie of een aantasting van het zenuwstelsel – die de rugpijn kan verklaren. Bij alle andere mensen met langdurige rugpijn (bij 85%, dus!) is er geen duidelijke lichamelijke oorzaak te vinden en spreken we van niet-specifieke lage rugpijn. Wat is er dan aan de hand met de rug?
Wat veroorzaakt er dan die langdurige pijn? Wat is langdurige pijn eigenlijk? Pijn ontstaat letterlijk tussen onze twee oren, in onze hersenen. Chemische stofjes die onze zenuwcellen gebruiken om te communiceren zoals serotonine en noradrenaline bepalen of er veel pijn gevoeld wordt of niet. Het zijn dezelfde stofjes die bepalen hoe wij ons voelen. Serotonine wordt ook gelukshormoon genoemd. Bij een tekort aan serotonine voel je je minder goed en heb je vlugger pijn, dan wanneer het stofje voldoende aanwezig is. Dit complexe pijnsysteem is natuurlijk erg nuttig. Het beschermt ons tegen gevaar zoals vuur en moet dus snel kunnen reageren. Maar ongevaarlijke prikkels, zoals een te gespannen spier, kunnen bij sommige mensen toch resulteren in hevige pijn omdat dit pijnsysteem verstoord geraakt is. Wat in normale omstandigheden niet zou aanvoelen als pijn, voelt wel degelijk als pijn. Vergelijk het met een alarm. Als het afgaat bij een inbreker, dan werkt het naar behoren. Maar als het telkens afgaat bij het passeren van een vlieg, dan is het systeem overgevoelig geworden. Dat is chronische pijn. Dus, langdurige rugpijn heeft vaak meer te maken met de hersenen, dan met de rug. Het pijncentrum ligt diep in het oudste deel van ons brein vlak bij het limbisch systeem, het emotionele brein. Geen wonder dat pijn bepaalt hoe we ons voelen en omgekeerd!
“Juist omdat lichaam en geest net zo onafscheidelijk zijn als pijn en het gevoelsleven, is een multidisciplinaire aanpak noodzakelijk.”
Wanneer iemand langdurig belast wordt met heel veel zorgen en problemen of met heel veel werk en verantwoordelijkheid, wanneer iemand zich langdurig depressief voelt of wanneer iemand zich langdurig angstig voelt, kunnen de chemische stofjes serotonine en noradrenaline ook verminderen. Dat is de reden waarom mensen die zich niet fit of gelukkig voelen ook vlugger pijn hebben. Soms is er de moeilijke vraag van de kip en het ei. Wat was er eerst? De pijn of de somberheid? De pijn of de angst? De pijn of de zorgen?
Niet-specifieke langdurige rugpijn kan dus ontstaan door een verstoord pijncentrum in de hersenen. Dit pijncentrum en het emotionele brein beïnvloeden elkaar voortdurend en wederkerig. Net daarom is het belangrijk om bij langdurige pijnklachten ook het gevoelsleven in kaart te brengen. Net daarom zijn medicijnen alleen geen succesvolle aanpak van langdurige rugpijn. De arts kan de pijn met medicatie milderen, terwijl de osteopaat zorgt dat alle blokkades verdwijnen en de rug terug goed functioneert. Ondertussen is het belangrijk dat het gevoelsleven van de patiënt ondersteund wordt met gesprekstherapie of met dans- en beweegtherapie. Net omdat lichaam en geest net zo onafscheidelijk zijn als pijn en het gevoelsleven, is een multidisciplinaire aanpak noodzakelijk. Een complementaire samenwerking tussen arts, psycholoog en osteopaat geeft het meeste kans op een kwaliteitsvol leven bij langdurige niet-specifieke rugpijn.
Gunther Kemel 